Bại não là một tình trạng bệnh lý liên quan đến hệ thần kinh. Loại bệnh này ảnh hưởng đến sức khỏe cũng như đời sống của người bệnh rất nhiều, nó có thiên hướng điều trị khá phức tạp. Được biết căn bệnh này rất phổ biến ở trẻ em. Theo khảo sát, cứ 1000 trẻ mới sinh thì có 1-2 trẻ mắc chứng bệnh này. Bệnh để lại nhiều di chứng, tàn tật cho trẻ sau này. Chính vì vậy, chất lượng cuộc sống của những đứa trẻ ấy sẽ bị ảnh hưởng rất nhiều. Để hiểu rõ hơn về nguyên nhân gây bệnh và phương pháp điều trị, hãy tham khảo thông tin dưới đây để phòng ngừa bại não nhé!
Bại não là gì?
Bại não là bệnh lý liên quan đến phối hợp vận động, rối loạn về vận động, tư thế của trẻ. Khi mắc phải căn bệnh này, thính giác, thị giác, cảm giác của trẻ sẽ bị ảnh hưởng.
Nguyên lý gây ra bệnh là do các tổn thương não bộ không tiến triển theo thời gian, xảy ra trước, trong hoặc thời gian ngắn sau khi chào đời.
Nguyên nhân của bại não là gì?
Do sự phát triển não bất thường hoặc trong quá trình phát triển não bị tổn thương thì đều có thể gây nên bệnh bại não. Những tổn thương này sẽ tác động trực tiếp trên phần não kiểm soát tư thế, vận động, phối hợp vận động của cơ thể.
Theo nghiên cứu, các tổn thương não có thể hình thành trong lúc sinh, trước khi sinh nở hoặc hình thành trong suốt 1 năm đầu đời. Những nguyên nhân chính xác gây bại não đến nay vẫn chưa thể xác định được. Các chuyên gia hàng đầu về y học đã đưa một vài giả thuyết về các yếu tố gây bại não. Có thể chia thành 3 nhóm gây bệnh như: giai đoạn trước sinh, giai đoạn trong lúc sinh và giai đoạn sau khi sinh.
Trước khi sinh
- Sinh thiếu tháng (<36 tuần).
- Khi sinh ra bị nhẹ cân (<2500gram).
- Lạm dụng thuốc.
- Chấn thương.
- Nhiễm trùng bào thai.
- Thiếu oxy não bao thai.
- Mẹ bị động kinh, tiền sản giật cường giáp.
- Mẹ bị chảy máu trong tam cá nguyệt thứ 3.
- Mẹ mang đa thai.
Trong lúc sinh
- Quá trình chuyển dạ xảy ra khó khăn, thời gian kéo dài.
- Sang chấn tâm lý lúc sinh.
- Vỡ ối sớm.
- Thiếu oxy lên não.
Sau sinh
- Trẻ bị viêm não, viêm màng não.
- Thiếu oxy não.
- Co giật.
- Bệnh lý về rối loạn đông máu.
- Nồng độ bilirubin trong máu cao hơn bình thường.
- Chấn thương vùng đầu.
Triệu chứng của bại não là gì?
Các triệu chứng dấu hiệu có thể tùy thuộc vào từng trẻ và từng tình trạng từ nhẹ đến cao. Triệu chứng của bệnh sẽ chuyển biến tốt hoặc xấu hơn qua thời gian điều trị. Nhìn chung, những triệu chứng có thể gặp về vận động cũng như phối hợp vận động ở bại não có thể là:
- Trương lực cơ quá mềm: trẻ nhỏ mới được sinh ra có phần não mềm, đầu có xu hướng rũ xuống, không linh hoạt ngẩng lên được.
- Trương lực cơ quá cứng: đây là một trong những điều khiến cho người trẻ cứng đờ, hoạt động tay chân không linh hoạt. Dẫn đến khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày như mặc quần áo, bế ẵm, tắm rửa,…
- Trẻ thiếu phối hợp vận động, sự cân bằng.
- Trẻ có những chuyển động không tự ý hoặc run.
- Chuyển động cơ thể có thiên hướng chậm chạp.
- Khó khăn trong việc đạt được các mốc kỹ năng vận động như: lẫy, ngồi, bò, chạy nhảy, giữ đầu cổ…
- Đi lại gặp khó khăn. Chẳng hạn: dáng đi khom người, dáng đi như cây kéo với hai đầu gối bắt chéo nhau, dáng đi không đối xứng, đi bằng ngón chân.
- Trẻ gặp vấn đề về kiểm soát chảy nước dãi, nuốt.
- Khó khăn trong việc ăn uống, bú.
- Chậm phát triển giọng nói, giao tiếp hay nói khó.
- Khó khăn trong học tập.
- Xuất hiện co giật.
Điều trị bệnh bại não như thế nào?
Hỗ trợ
Những phương pháp hỗ trợ cho trẻ bị bại não có thể là:
- Hỗ trợ vận động cơ thể, đi bộ.
- Sử dụng xe lăn.
- Sử dụng các loại nẹp.
- Trợ thính.
- Dùng kính mắt.
Dùng thuốc
Thuốc dùng để hỗ trợ điều trị bại não là thuốc chống co giật đường uống và thuốc giãn cơ thường được sử dụng đầu tay cho bại não. Một số thuốc có thể được chỉ định điều trị bại não như:
- Diazepam (Valium).
- Dantrolene (Dantrium).
- Baclofen.
Một số trường hợp các sĩ cũng có thể chỉ định liệu pháp baclofen nội mô hoặc tiêm độc tố botulinum loại A (Botox).
Phẫu thuật
Phẫu thuật chỉnh hình là một trong những phương pháp được dùng cải thiện vận động, để giảm đau cho trẻ. Nó cũng có thể cần để giải phóng những biến dạng xương bất thường, giải phóng sự căng cơ.
Cắt rễ thần kinh có chọn lọc có thể được khuyến cáo là giải pháp cuối cùng để giảm đau mãn tính hoặc co cứng. Phẫu thuật này liên quan đến việc cắt dây thần kinh gần gốc cột sống.
Những điều trị khác như
- Trẻ được tập vật lý trị liệu để cải thiện những rối loạn vận động. Ví dụ: căng cơ, giảm sự co cứng, huấn luyện thăng bằng, tập đi lại…
- Trẻ được học cách ăn uống, mặc quần áo, sinh hoạt hằng ngày.
- Ngôn ngữ trị liệu sẽ giúp trẻ cải thiện những nhận thức rối loạn nuốt, giao tiếp.
Vì vậy, vai trò của phục hồi chức năng là rất quan trọng. Phục hồi chức năng giúp trẻ sử dụng được những gì trẻ đang có và hạn chế những biến chứng xảy ra. Từ đó, trẻ học cách thích nghi và trở lại cuộc sống.
