Sốc phản vệ là tai biến dị ứng nghiêm trọng có thể gây tử vong. Sốc phản vệ có thể xảy ra vài giây hoặc vài phút sau khi tiếp xúc với chất làm cho người bệnh bị dị ứng. Bệnh có thể xảy ra ở cả người lớn và trẻ em nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể ảnh hưởng đến tính mạng.
Vậy sốc phản vệ là gì? Nguyên nhân và cách khắc phục như thế nào, cùng Từ Điển Sức Khỏe tìm hiểu chi tiết trong bài này nhé!
Sốc phản vệ là gì?
Sốc phản vệ là một kiểu dị ứng cấp tính nặng với sự xuất hiện đột ngột của giãn mạch và thành mạch máu tăng tính thẩm thấu, phế quản nhạy cảm quá mức. Sốc phản vệ là tình trạng một số chất hóa học được giải phóng bởi hệ miễn dịch trong phản vệ khiến bạn bị sốc, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể dẫn đến tử vong.
Xem thêm
Nguyên nhân gây sốc phản vệ
Có rất nhiều nguyên nhân gây ra sốc phản vệ chứ không chỉ là do tiêm vắc xin như nhiều người lầm tưởng.
Thuốc
Thuốc là một trong những nguyên nhân gây sốc phản vệ hàng đầu cho người bệnh. Các đường thuốc được đưa vào cơ thể như tiêm tĩnh mạch, tiêm dưới da, tiêm trong da, uống, xông… cũng có thể khiến bạn bị sốc phản vệ. Tuy nhiên tiêm đường tĩnh mạch là nguy hiểm nhất.
Thức ăn
Những loại thức ăn có nguồn gốc động thực vật có thể gây sốc phản vệ như cá thu, cá ngừ, tôm, tép, các loại hạt và các chất phụ gia.
Nọc côn trùng
Khi bị các loại côn trùng đốt như ong đốt, rắn, bọ cạp cắn thì lượng nọc độc trong côn trùng sẽ gây sốc phản vệ cho nạn nhân. Một số nguyên nhân khác như phấn hoa hoặc nhựa cây.
Triệu chứng của sốc phản vệ
Sốc phản vệ có nhiều triệu chứng khác nhau và các triệu chứng có thể xuất hiện cùng lúc. Các triệu chứng thông thường bao gồm:
- Da ngứa hoặc nổi phát ban.
- Chảy nước mũi, hắt xì hơi.
- Ngứa họng, miệng, khó nuốt đồng thời môi và lưỡi bị sưng.
- Chân tay bị sưng.
- Bạn có thể bị ho.
- Nôn mửa, tiêu chảy hoặc bị chuột rút.
Một số triệu chứng cần được cấp cứu kịp thời bao gồm:
- Khó thở, đau tức ngực.
- Huyết áp thấp.
- Mạch yếu và nhanh hơn.
- Chóng mặt.
Các triệu chứng của sốc phản vệ có thể xảy ra rất nhanh chóng, người bệnh cần được điều trị kịp thời trong vòng 30-60 phút để tránh tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.
Diễn biến của sốc phản vệ
Theo hướng dẫn của bộ y tế về sốc phản vệ thì kiểu dị ứng cấp tính này được phân ra thành 4 mức độ như sau:
Mức độ nhẹ
- Ở mức độ nhẹ người bệnh thường có những triệu chứng như đau đầu, chóng mặt, có thể nổi mẩn ngứa, phù mạch.
Mức độ nặng
Mưc độ này có từ 2 biểu hiện ở nhiều cơ quan như:
- Nổi mày đay, phù mạch xuất hiện nhanh.
- Khó thở, khàn tiếng , chảy nước mũi.
- Huyết áp tụt hoặc tăng, nhịp tim tăng nhanh và loạn nhịp.
Mức độ nguy kịch
Với những biểu hiện nặng như:
- Phù thanh quản, tiếng rít thanh quản.
- Thở nhanh, khó thở, tím tái, rối loạn nhịp thở.
- Sốc, tụt huyết áp.
Ngừng tuần hoàn
Những biến chứng nghiêm trọng sau khi sốc phản vệ có thể gặp như viêm cầu thận, viêm cơ tim dị ứng, suy đa cơ quan. Những biến chứng này có thể dẫn đến tử vong.
Có trường hợp sốc phản vệ đã được xử lý nhưng 1-2 tuần sau đó xuất hiện hen phế quản, mày đay, phù Quincke tái phát nhiều lần.
Làm gì để phòng tránh sốc phản vệ
Những biến của sốc phản vệ xảy ra rất nhanh chỉ trong một vài phút và chuyển sang tình trạng nguy kịch, lúc này khó để đảo ngược tình thế. Vì thế để phòng tránh sốc phản vệ bạn cần lưu ý những điều như sau:
- Nếu bạn là người thường xuyên bị dị ứng thì nên trao đổi trực tiếp với bác sĩ về đơn thuốc đồng thời luôn mang theo thuốc điều trị dị ứng bên mình.
- Khi đang tiêm thuốc nếu gặp phải tình trạng bồn chồn, hoảng hốt, tê lưỡi thì cần báo cho bác sĩ để ngừng tiêm và xử lí kịp thời.
- Sau khi tiêm thuốc bạn nên ở lại phòng tiêm khoảng 15-30 phút mới được ra về để đề phòng sốc phản vệ vì nó có thể xảy ra sớm hay muộn tùy vào cơ địa của từng người.
- Sử dụng thuốc đúng liều lượng, an toàn theo đúng chỉ định của bác sĩ.
- Khi ăn uống đồ lạ nên thử một lượng nhỏ để xem phản ứng của cơ thể.
Sốc phản vệ là một phản ứng dị ứng cực kì nguy hiểm. Hãy luôn đề phòng và kịp thời đến các cơ sở y tế nếu có những triệu chứng bất thường của cơ thể. Sức khỏe luôn là yếu tố quan trọng nhất, hãy bảo vệ chính mình và người thân một cách hoàn hảo nhất.
